Chełmsko Śląskie

Będąc na rynku w Chełmsku Śląskim możecie poczuć się jak w centrum małego miasteczka. Niewysokie kamieniczki z podcieniami stoją po jednej stronie rynku. Z drugiej strony kamieniczki położone są nieco wyżej, mocno podniszczone, jak reszta budynków przy rynku, na którym nie znajdziecie ani jednej kawiarenki. Jedyna w pobliżu, znajduje się w "Domkach Tkaczy" zwanymi też Dwunastoma Apostołami, zabytku wyjątkowej klasy.

Na środku rynku brakuje ratusza, który mieścił się w kamienicy nr; jest za to studnia z figurą Jana Nepomucena. Nad rynkiem góruje wieża kościoła parafialnego Świętej Rodziny.

Od XIV wieku, aż do kasaty zakonu w 1810 roku, miasteczko było własnością klasztoru Cystersów z Krzeszowa. W XVI wieku rozwinęło się jako ośrodek tkactwa chałupniczego i handlu płótnem. Produkowane w Chełmsku Ślaskim tkaniny cieszyły się uznaniem nabywców w całej Europie. Małomiasteczkowy charakter Chełmsko zyskało w połowie XVII wieku kiedy powstały w rynku mieszczańskie kamienice oraz słynne domy tkaczy nieopodal rynku – Dwunastu Apostołów i Siedmiu Braci, chociaż do dziś zachował się tylko jeden.

Prosperity nie trwała długo, powstające w okolicy ośrodki tkactwa mechanicznego odbierają zajęcie chełmskim tkaczom a miasteczko podupada. Dopiero w latach osiemdziesiątych XIX wieku miasteczko odżyło jako ośrodek letniskowy na turystycznej trasie między Krzeszowem a Adrspachem. W granicach Polski miasteczko utraciło całkowicie na znaczeniu, a w 1947 traci też prawa miejskie. Położone przy strzeżonej granicy otoczone górami Chełmsko Śląskie popadło w głęboki kryzys.

Od kilku lat Chełmsko Śląskie zyskuje na popularności nie tylko za sprawą drewnianych domów tkaczy. Blisko stąd do czeskiego Skalnego Miasta, Krzeszowa oraz rezerwatu przyrody „Głazy Krasnoludków” Okolica świetnie nadaje się na wyprawy rowerowe.

Położenie

Chełmsko Śląskie leży w Kotlinie Kamiennogórskiej, między Górami Kruczymi a Zaworami, tuż przy czeskiej granicy w powiecie Kamiennogórskim, w gminie Lubawka.

Co zobaczyć w Chełmsku Śląskim?

• „Dwunastu Apostołów” – słynne domy tkaczy przy ul.Sądeckiej 13-23 „zaliczany do dziesięciu najciekawszych na ziemiach polskich zabytków budownictwa drewnianego” jak podaje strona internetowa gminy Lubawka.
• „Siedmiu Braci” - Właściwie do jeden z zespołu drewnianych domów tkaczy przy ulicy Kamiennogórskiej 21.
• Rynek - rynek we wsi to wyjątkowe zjawisko. Wśród otaczających go kamienic znajduje się kilka interesujących zabytków.
• Kościół Świętej Rodziny – Barokowy kościół otoczony kamiennym murem. Wewnątrz murów kamienne nagrobki.

Ciekawostki

• W 1940 istniała tu filia obozu pracy Gross-Rosen. Na cmentarzu parafialnym w zbiorowej mogile pochowano 77 ofiary hitlerowskiego terroru.
• W 2016 roku Chełmsko Śląskie zyskało tytuł najładniejszej wsi Dolnego Śląska.
• W połowie sierpnia odbywa się tu Jarmark Tkaczy Śląskich.
• Dawniejsza nazwa to Schömberg ale zaraz po przejściu w granice polskie nadano miasteczku nazwę Szymrych.

Jak dojechać do Chełmska Śląskiego?

Główna droga dojazdowa do Chełmska prowadzi z Kamiennej Góry przez Krzeszów. Bardzo malownicza trasa wiedzie przez Zawory z Mieroszowa do Lubawki przez Chełmsko Śląskie. Przy tej trasie na przełęczy Strażnicze znajduje się kamień, który mógł być fragmentem pomnika w hitlerowskim młodzieżowym obozie pracy w Mieroszowie.