Do Mauzoleum Piastów Świdnickich w Krzeszowie prowadzi ścieżka przez cmentarz sąsiadujący z opackim kościołem. Cmentarza pilnują kamienne kostuchy, znad cmentarnej bramy obserwują wchodzących. Wysokie, kute wrota w niepozornej budowli przytłaczają. Wyglądają na bardzo ciężkie, pchnięte dość lekko się uchylają. Intuicja podpowiada, że za nimi kryje się coś nadzwyczajnego.
Za wrotami Mauzoleum Piastów Świdnickich w Krzeszowie, w otoczeniu bajecznie kolorowych stiuków, kryją się sarkofagi dwóch świdnickich Piastów oraz tajemnica śmierci młodego Bolka III. Imponujące wnętrze podzielone jest na dwie symetryczne części, przykryte kopułami. Malowidła na kopułach ilustrują między innymi sceny z historii opactwa i księstwa świdnickiego. W kamiennej posadzce odbija się światło, wpadające przez strzeliste okno naprzeciw wejścia. Widoczny od wejścia sarkofag Księcia Bolka I przykryty jest nagrobną płytą pochodzącą z XIV wieku wykonaną prawdopodobnie zaraz po śmierci świdnickiego władcy. Dalej za centralną częścią, w której znajduje się epitafium Bolka III znajduje się sarkofag Bolka II, a tuż za nim pod oknem sarkofag Władysława Zeidlica. Przestrzeń jest ogromna to jedno z największych mauzoleów w Europie.
Przejmujące wrażenie robi epitafium między kaplicami krzeszowskiego mauzoleum. Przewracająca się figura dziecka (aniołka) z rozbitą głową i wyraźnym grymasem na twarzy upamiętnia śmierć Bolka III, ostatniego Piasta świdnickiego. W tym miejscu zamurowane są też szczątki innych Piastów pochowanych w mauzoleum. Według legendy2 syn Bolka II zginął tragicznie, rażony przypadkowo kamieniem przez książęcego błazna Jakuba Thao. To wydarzenie ma upamiętniać epitafium w mauzoleum Piastów, a nawet, jak mówi legenda, pokutny krzyż na placu św. Małgorzaty w Świdnicy postawiony w miejscu skazania zabójcy, na którym wyryto datę i inicjały J.T.
Niezależni Piastowie Świdniccy
Wnętrze krzeszowskiego mauzoleum imponuje bogactwem barw, symboliką malowideł i rzeźb. Daje się odczuć, że to budowla poświęcona wielkim ludziom, chociaż przydomek Bolka II brzmi Mały. W herbach śląskich Piastów doszukiwać się można pierwszych zarysów polskiego godła.
Spoczywający tu Piastowie stworzyli niepodległe księstwo, które przed śmiercią Bolesława II sięgało prawie pod Berlin na zachodzie, Brzeg i Siewierz na wschodzie, Kąty Wrocławskie i Ścinawę na północy. Południowe granice księstwa do dziś wyznaczają ruiny kamiennych warowni na szczytach sudeckich pasm i przełęczy. Budowniczowie warowni i wspaniałych zamków na pograniczu długo bronili księstwa Świdnickiego przed zakusami potężnego sąsiada z południa, a później i północy. Większość księstw śląskich w tym czasie, pozbawionych władzy senioralnej i rywalizujących ze sobą, złożyło hołd królowi czeskiemu Janowi Luksemburskiemu. Księstwa Świdnickie, Jaworskie i Ziębickie pozostały niezależne.
Wraz ze śmiercią księżnej Agnieszki w 1392 roku, wdowy po Bolku II silne księstwo, już Świdnicko-Jaworskie przeszło pod panowanie czeskie, jako wiano kuzynki Bolka III księżniczki Anny, żony króla czeskiego i cesarza niemieckiego. Kilkadziesiąt lat wcześniej, kontynuując dzieło Władysława Łokietka, jednoczący polskie ziemie król Kazimierz Wielki zrzekł się praw do tych ziem z obawy przed Karolem IV roszczącym sobie prawo do korony Polskiej. Już wtedy przekreśliło to szanse na przyłączenie niezależnego księstwa do odbudowującej się Polski. Księstwo Świdnicko-Jaworskie na długo pozostało w obcych rękach.
Zwiedzanie Mauzoleum Piastów Świdnickich
Mauzoleum znajduje się na terenie dawnego Opactwa Cystersów w Krzeszowie, dziś jest to Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej. Za wejście do mauzoleum zapłacimy kilka złotych, zwiedzanie klasztornego kościoła a obecnie Bazylika Mniejsza p.w. Wniebowzięcia NMP jest darmowe. Warto jednak wykupić pozwolenie na fotografowanie, późnobarokowa świątynia nie bez powodu zwana jest Europejską Perłą Baroku. Krzeszów zasługuje na szczególną uwagę turystów bo jak pisze Witold Papierniak o mauzoleum - „Zarówno w kompozycji architektonicznej, jak i w barwach wystroju nie ma na Śląsku podobnego obiektu. W Europie pewne analogie odnaleźć można jedynie w kilku dziełach włoskiego baroku oraz na terenie Hiszpanii.” Niedoceniane okolice Krzeszowa obfitują w ciekawe miejsca.
Galeria zdjęć: Mauzoleum Piastów Świdnickich w Krzeszowie
Chcesz wiedzieć więcej?
1. Średniowieczna Świdnica i losy świdnickich Piastów stanowią tło powieści "Rapsodia świdnicka". Oparta na prawdziwych historycznych przesłankach ale i domysłach autora Władysława Jana Grabskiego. Powieść opisuje losy świdnickiej rodziny Kordalów.
